ربات DeliBot یک ربات خودران طراحی‌شده توسط شرکت چینی JD.com است که برای تحویل بسته‌های پستی در مسافت‌های کوتاه (آخرین مایل) در محیط‌های شهری استفاده می‌شود. ماموریت اصلی DeliBot ارائه خدمات تحویل سریع، کارآمد و بدون تماس (contactless) است که با بهره‌گیری از فناوری‌های هوش مصنوعی و ناوبری خودکار، هزینه‌های لجستیکی را کاهش داده و تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد. این ربات همانند ربات گشت‌زن امنیتی برای پاسخگویی به تقاضای روبه‌رشد تجارت الکترونیک، به‌ویژه در شهرهای پرجمعیت چین، طراحی شده و هدف آن کاهش ترافیک، بهبود ایمنی و افزایش دسترسی به خدمات پستی است.
معرفی کامل ربات پست‌رسان DeliBot
ربات پست DeliBot، که توسط بازوی لجستیکی JD.com (JD Logistics) توسعه یافته، یک ربات تحویل خودران است که برای حمل بسته‌های کوچک مانند مواد غذایی، غذا و مرسولات پستی در محیط‌های شهری طراحی شده است. این ربات از حسگرهای پیشرفته (لیدار، رادار، دوربین)، الگوریتم‌های هوش مصنوعی و فناوری GPS برای ناوبری و تشخیص موانع استفاده می‌کند. DeliBot در سال 2022 در شهرهایی مانند شانگهای و پکن به‌صورت تجاری معرفی شد و توانایی تحویل بسته‌ها در شعاع چند کیلومتری با سرعت پیاده‌روی (حدود 6 کیلومتر در ساعت) را دارد. این ربات با اپلیکیشن موبایل JD ادغام شده و مشتریان می‌توانند از طریق آن بسته‌های خود را ردیابی کرده و محفظه را باز کنند.
بررسی عملکرد واقعی ربات پست DeliBot در خیابان‌های چین
DeliBot در شهرهای پرجمعیت چین مانند شانگهای، پکن و شنژن آزمایش و بهره‌برداری شده است. در این مناطق، ربات‌ها در مسیرهای پیاده‌رو با موفقیت بسته‌هایی تا وزن 100 کیلوگرم را تحویل داده‌اند. آزمایش‌ها نشان داده که DeliBot می‌تواند در محیط‌های شلوغ شهری، مانند تقاطع‌ها و مناطق پررفت‌وآمد، با دقت بالا حرکت کند و به موانع مانند عابران پیاده و دوچرخه‌سواران واکنش نشان دهد. این ربات‌ها در شرایط واقعی ترافیک، مانند باران متوسط و مسیرهای ناهموار، عملکرد قابل‌قبولی داشته‌اند، اگرچه در شرایط آب‌وهوایی شدید مانند برف سنگین ممکن است نیاز به دخالت اپراتور از راه دور داشته باشند.
هوش مصنوعی در قلب سیستم تحویل DeliBot
هوش مصنوعی (AI) هسته اصلی عملکرد DeliBot است. این ربات از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای پردازش داده‌های حسگرها و تصمیم‌گیری در زمان واقعی استفاده می‌کند. AI به DeliBot امکان می‌دهد تا موانع پویا (مانند عابران پیاده) و ثابت (مانند موانع خیابانی) را شناسایی کرده و مسیر خود را بهینه کند. فناوری‌های AI همچنین برای تشخیص سیگنال‌های ترافیکی و هماهنگی با زیرساخت‌های V2X (ارتباط وسیله نقلیه با زیرساخت) استفاده می‌شوند. JD.com از سیستم‌های شبیه‌سازی دیجیتال دوقلو برای آموزش مدل‌های AI خود استفاده کرده که به ربات امکان یادگیری از سناریوهای مختلف را می‌دهد، در نتیجه دقت ناوبری و ایمنی را افزایش می‌دهد.
مقایسه ربات پست DeliBot با ربات‌های پست‌رسان آمریکایی
DeliBot در مقایسه با ربات‌های پست‌رسان آمریکایی مانند Amazon Scout و Starship Technologies تفاوت‌هایی دارد. DeliBot با ظرفیت حمل تا 100 کیلوگرم، نسبت به Starship (10 کیلوگرم) و Amazon Scout (ظرفیت متوسط) بار بیشتری حمل می‌کند. سرعت DeliBot (6 کیلومتر در ساعت) مشابه Starship است، اما برد عملیاتی آن (تا 80 کیلومتر در یک شارژ) از Starship (6-8 کیلومتر) بیشتر است. DeliBot از سیستم‌های شارژ سریع در ایستگاه‌ها بهره می‌برد، در حالی که ربات‌های آمریکایی معمولاً به شارژ طولانی‌تر نیاز دارند. با این حال، ربات‌های آمریکایی مانند Starship در تعداد تحویل‌ها (بیش از 5 میلیون تا سال 2023) تجربه بیشتری دارند، در حالی که DeliBot هنوز در مقیاس کوچک‌تر عمل می‌کند.
ساختار فیزیکی و طراحی بدنه ربات
ربات پست DeliBot دارای طراحی جعبه‌ای با چهار تا شش چرخ است که برای حرکت در پیاده‌روها مناسب است. بدنه آن از مواد مقاوم در برابر آب و ضربه، مانند پلاستیک تقویت‌شده و آلومینیوم، ساخته شده است. ابعاد آن حدود 800 میلی‌متر (طول) × 600 میلی‌متر (عرض) × 960 میلی‌متر (ارتفاع) است و وزن خالی آن حدود 25 کیلوگرم است. طراحی مدولار DeliBot امکان افزودن محفظه‌های اضافی یا تغییر پیکربندی را فراهم می‌کند. بدنه شامل یک محفظه قفل‌شونده برای بسته‌ها و پانل‌های حسگر در اطراف برای دید 360 درجه است. طراحی جمع‌وجور آن برای ناوبری در فضاهای تنگ شهری ایده‌آل است.
ظرفیت حمل بسته و ابعاد محفظه‌ها
این دستگاه می‌تواند تا 100 کیلوگرم بار حمل کند که برای تحویل بسته‌های بزرگ‌تر مانند مواد غذایی یا چندین سفارش کوچک مناسب است. محفظه‌های آن به‌صورت مدولار طراحی شده‌اند و می‌توانند به چندین بخش تقسیم شوند تا بسته‌های مختلف را جداگانه نگه دارند. ابعاد محفظه اصلی حدود 500 × 400 × 500 میلی‌متر است که امکان حمل اقلامی مانند جعبه‌های مواد غذایی یا بسته‌های پستی را فراهم می‌کند. برخی مدل‌ها دارای محفظه‌های دمایی کنترل‌شده برای تحویل مواد غذایی تازه هستند. این ظرفیت بالا DeliBot را از رقبایی مانند Kiwibot (13.6 کیلوگرم) متمایز می‌کند.
سرعت حرکتی و برد عملیاتی ربات پست DeliBot
ربات پست DeliBot با سرعت حداکثر 6 کیلومتر در ساعت (مشابه سرعت پیاده‌روی سریع) حرکت می‌کند تا ایمنی عابران را تضمین کند. برد عملیاتی آن تا 80 کیلومتر در یک شارژ کامل است که به لطف باتری‌های لیتیوم یونی با ظرفیت بالا (38.4 ولت، 25 آمپرساعت) ممکن شده است. این برد طولانی‌تر از بسیاری از ربات‌های آمریکایی مانند Starship (6-8 کیلومتر) و Kiwibot (12 مایل) است. سرعت و برد DeliBot برای تحویل در مناطق شهری با شعاع چند کیلومتری از مراکز توزیع ایده‌آل است.
نحوه شناسایی مقصد و ناوبری
DeliBot از ترکیبی از GPS، نقشه‌های دیجیتال و حسگرهای چندگانه برای شناسایی مقصد و ناوبری استفاده می‌کند. مشتریان از طریق اپلیکیشن JD.com مکان تحویل را مشخص می‌کنند و ربات با استفاده از GPS دقیق و نقشه‌های از پیش بارگذاری‌شده مسیر را برنامه‌ریزی می‌کند. حسگرهای لیدار و دوربین‌ها به ربات امکان می‌دهند تا در زمان واقعی موانع را شناسایی کرده و مسیر خود را تنظیم کند. سیستم ناوبری مبتنی بر SLAM (نقشه‌برداری و مکان‌یابی هم‌زمان) به ربات اجازه می‌دهد تا حتی در محیط‌های پیچیده مانند خیابان‌های شلوغ، مسیر خود را حفظ کند.
فناوری نقشه‌برداری و هدایت مسیر
DeliBot از فناوری SLAM دوگانه (Dual SLAM) برای نقشه‌برداری و هدایت مسیر استفاده می‌کند که ترکیبی از لیدار و حسگرهای اینرسی است. این فناوری امکان اسکن سه‌بعدی محیط و ایجاد نقشه‌های دقیق را فراهم می‌کند. نقشه‌های دیجیتال از پیش بارگذاری‌شده با داده‌های حسگرها ترکیب می‌شوند تا مسیرهای بهینه تولید شوند. در صورت بروز موانع غیرمنتظره (مانند سایت‌های ساخت‌وساز)، ربات می‌تواند مسیر را در زمان واقعی بازتنظیم کند. این سیستم همچنین از ارتباطات V2X برای هماهنگی با زیرساخت‌های شهری مانند سیگنال‌های ترافیکی پشتیبانی می‌کند.
نوع حسگرها و دوربین‌های تعبیه‌شده
ربات DeliBot مجهز به حسگرهای متعدد از جمله لیدار (برای نقشه‌برداری سه‌بعدی و تشخیص فاصله)، رادار (برای شناسایی موانع در شرایط جوی نامناسب)، دوربین‌های با وضوح بالا (برای تشخیص سیگنال‌ها و اشیاء بصری)، و حسگرهای اولتراسونیک (برای تشخیص موانع نزدیک در محدوده 0.5 تا 1 متر) است. این حسگرها با فناوری هم‌جوشی حسگر (Sensor Fusion) همکاری می‌کنند تا داده‌های محیطی را به‌صورت یکپارچه پردازش کنند. دوربین‌ها امکان دید 360 درجه و تشخیص اشیاء در نور کم را فراهم می‌کنند، در حالی که لیدار و رادار ایمنی را در شرایط پیچیده تضمین می‌کنند.
سطح ایمنی و قفل امنیتی مرسولات
DeliBot دارای سیستم قفل امنیتی پیشرفته‌ای است که محفظه بسته‌ها را فقط با استفاده از اپلیکیشن JD.com و کد QR یا رمز یک‌بارمصرف برای گیرنده باز می‌کند. این سیستم از سرقت یا دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند. برای ایمنی عابران، ربات با سرعت پایین (6 کیلومتر در ساعت) حرکت می‌کند و حسگرهای اولتراسونیک و لیدار آن می‌توانند موانع را از فاصله قابل‌توجهی تشخیص دهند. در صورت بروز مشکل، اپراتورهای از راه دور می‌توانند ربات را متوقف یا هدایت کنند. بدنه مقاوم DeliBot همچنین از بسته‌ها در برابر ضربه محافظت می‌کند.
سیستم باتری و زمان شارژدهی
ربات از باتری‌های لیتیوم آهن فسفات (LiFePO4) با ظرفیت 38.4 ولت و 25 آمپرساعت استفاده می‌کند که تا 2000 چرخه شارژ دوام دارند. این باتری‌ها امکان برد عملیاتی تا 80 کیلومتر را فراهم می‌کنند. زمان شارژ کامل حدود 1.5 ساعت است، اما DeliBot از شارژ سریع در ایستگاه‌های توزیع پشتیبانی می‌کند که در 20 تا 30 ثانیه شارژ جزئی را برای ادامه عملیات فراهم می‌کند. این سیستم شارژ سریع، مشابه آنچه در پروژه تراموای Avenio در دوحه استفاده شد، پایداری عملیاتی را تضمین می‌کند.
عملکرد در شب یا نور کم
DeliBot برای عملکرد در شب یا نور کم به لیدار و دوربین‌های مجهز به فناوری مادون قرمز وابسته است. لیدار امکان تشخیص موانع را حتی در تاریکی کامل فراهم می‌کند، در حالی که دوربین‌ها سیگنال‌های ترافیکی و اشیاء بصری را شناسایی می‌کنند. حسگرهای اولتراسونیک به‌عنوان سیستم پشتیبان برای تشخیص موانع نزدیک عمل می‌کنند. آزمایش‌ها در چین نشان داده که DeliBot در شرایط نور کم، مانند غروب یا خیابان‌های کم‌نور، می‌تواند با همان دقت روز عمل کند، اگرچه در باران شدید یا مه غلیظ ممکن است نیاز به نظارت بیشتر داشته باشد.
توانایی تشخیص عابر پیاده و توقف اضطراری
DeliBot با استفاده از حسگرهای لیدار، رادار و اولتراسونیک می‌تواند عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و اشیاء متحرک را از فاصله 0.5 تا 1 متر تشخیص دهد. در صورت شناسایی مانع در مسیر، ربات به‌طور خودکار سرعت را کاهش داده یا متوقف می‌شود. سیستم توقف اضطراری با فعال‌سازی فوری موتورها در صورت تشخیص مانع نزدیک (کمتر از 0.5 متر) عمل می‌کند. این سیستم با الگوریتم‌های هوش مصنوعی هماهنگ است که رفتار عابران را پیش‌بینی می‌کند. اپراتورهای از راه دور نیز می‌توانند در شرایط بحرانی مداخله کنند تا ایمنی کامل تضمین شود.
نرم‌افزار کنترل مرکزی DeliBot
نرم‌افزار کنترل مرکزی DeliBot بخشی از پلتفرم JD Logistics است که داده‌های بلادرنگ از حسگرهای ربات را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند. این نرم‌افزار از سیستم‌های SCADA برای نظارت بر عملکرد، مدیریت مسیرها و هماهنگی با زیرساخت‌های شهری استفاده می‌کند. اپراتورها می‌توانند از طریق این پلتفرم موقعیت ربات، وضعیت باتری و عملکرد حسگرها را رصد کنند. نرم‌افزار همچنین امکان شبیه‌سازی مسیرها و پیش‌بینی مشکلات احتمالی را فراهم می‌کند. ادغام با اپلیکیشن JD.com به مشتریان امکان می‌دهد تا زمان تحویل را ردیابی کرده و محفظه را باز کنند.
هزینه ساخت و تعمیر ربات پست DeliBot
هزینه ساخت ربات پست DeliBot به‌طور دقیق اعلام نشده، اما مشابه ربات‌های دیگر مانند Starship Technologies (حدود 5500 دلار)، تخمین زده می‌شود که در محدوده 5000 تا 10000 دلار باشد. هزینه‌های اصلی شامل حسگرهای پیشرفته (لیدار 1000 دلار، رادار 20 دلار، دوربین 10 دلار)، باتری‌های لیتیوم آهن فسفات، و واحد پردازش مرکزی است. هزینه تعمیر به دلیل طراحی مدولار و استفاده از قطعات استاندارد نسبتاً پایین است. JD.com با تولید انبوه و استفاده از زیرساخت‌های شارژ موجود، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده است. نگهداری شامل بررسی دوره‌ای حسگرها، باتری‌ها و چرخ‌ها است که معمولاً توسط تکنسین‌های محلی انجام می‌شود.
