مشخصات کامل پهپاد نظامی MQ-9 Reaper

پهپاد MQ-9، ساخته‌شده توسط شرکت جنرال اتمیکس (General Atomics)، یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای نظامی جهان است که به‌عنوان یک سامانه چندمنظوره برای جمع‌آوری اطلاعات، نظارت، شناسایی و عملیات تهاجمی طراحی شده است. این پهپاد که در ابتدا با نام Predator B شناخته می‌شد، به دلیل توانایی‌های گسترده‌اش در عملیات نظامی، از جمله حمل تسلیحات دقیق، نظارت طولانی‌مدت و پشتیبانی از نیروهای زمینی، به یکی از ستون‌های اصلی استراتژی نظامی ایالات متحده و متحدانش تبدیل شده است.

پهپاد MQ-9 Reaper با قابلیت پرواز در ارتفاع متوسط تا بالا، استقامت طولانی و توانایی حمل بارهای سنگین، نقش مهمی در عملیات‌های ضدتروریسم، پشتیبانی نزدیک هوایی و مأموریت‌های اطلاعاتی در مناطق جنگی مانند افغانستان، عراق و یمن ایفا کرده است. ابرار صنعتی با استفاده از منابع معتبر بین‌المللی، به بررسی جامع پهپاد نظامی MQ-9 Reaper می‌پردازد.

معرفی پهپاد MQ-9 Reaper

پهپاد MQ-9 Reaper یک پهپاد چندمنظوره با قابلیت کنترل از راه دور (Remotely Piloted Aircraft یا RPA) است که در درجه اول برای مأموریت‌های جمع‌آوری اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR) طراحی شده و به‌طور ثانویه برای حملات دقیق علیه اهداف پویا و حساس به زمان استفاده می‌شود. این پهپاد که بر پایه MQ-1 Predator توسعه یافته، از نظر اندازه، ظرفیت حمل بار و عملکرد به‌مراتب پیشرفته‌تر است. وب‌سایت نیروی هوایی ایالات متحده (USAF) اشاره می‌کند که MQ-9 با استقامت بیش از 27 ساعت، سرعت حداکثر 240 گره (444 کیلومتر بر ساعت) و توانایی حمل تا 3850 پوند (1746 کیلوگرم) بار، از جمله تسلیحات و حسگرها، یک پلتفرم چندمنظوره برای عملیات نظامی است.

MQ-9 Reaper توسط تیمی متشکل از یک خلبان و یک اپراتور حسگر که از ایستگاه کنترل زمینی (Ground Control Station یا GCS) فعالیت می‌کنند، هدایت می‌شود. این پهپاد با استفاده از لینک‌های ارتباطی ماهواره‌ای و خط دید مستقیم، امکان عملیات در فواصل دور را فراهم می‌کند. وب‌سایت جنرال اتمیکس تأکید دارد که Reaper نه‌تنها یک پهپاد، بلکه یک سامانه تسلیحاتی کامل است که شامل هواپیما، ایستگاه کنترل زمینی، تجهیزات ارتباطی و پرسنل پشتیبانی می‌شود.

تاریخچه توسعه MQ-9 Reaper

توسعه پهپادهای نظامی در ایالات متحده به دهه 1980 بازمی‌گردد، زمانی که آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) برنامه‌هایی برای ساخت پهپادهای کوچک چندمنظوره آغاز کرد. MQ-1 Predator، که در دهه 1990 معرفی شد، به‌عنوان یک پهپاد شناسایی با قابلیت‌های محدود تسلیحاتی، پایه‌ای برای MQ-9 Reaper فراهم کرد. وب‌سایت Airforce Technology گزارش می‌دهد که جنرال اتمیکس در سال 2000 توسعه نسخه بزرگ‌تر و مسلح‌تر Predator B را برای وزارت دفاع ایالات متحده آغاز کرد تا نیازهای جنگ علیه تروریسم را برآورده کند.

در فوریه 2003، این پهپاد جدید با نام رسمی MQ-9A و لقب Reaper معرفی شد. نام “Reaper” (به معنای دروگر یا فرشته مرگ) توسط نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا انتخاب شد، که نشان‌دهنده توانایی آن در حملات دقیق و مرگبار است. اولین اسکادران Reaper (42مین اسکادران تهاجمی) در نوامبر 2006 در پایگاه نیروی هوایی کریچ در نوادا فعال شد.

تا سال 2018، نیروی هوایی ایالات متحده 287 فروند از 366 پهپاد MQ-9 Reaper سفارش‌داده‌شده را تحویل گرفت، و برنامه‌ریزی برای خرید 433 فروند، شامل فروش نظامی خارجی (FMS)، انجام شد. کشورهای متعددی از جمله بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، هلند و اسپانیا این پهپاد را به خدمت گرفته‌اند. به گزارش وب‌سایت Military.com، Reaper در عملیات‌های متعددی در خاورمیانه، آفریقا و آسیا به کار گرفته شده و نقش کلیدی در مأموریت‌های ضدتروریسم ایفا کرده است.

مشخصات فنی پهباد MQ-9

MQ-9 Reaper از نظر طراحی و تکنولوژی، یک پلتفرم پیشرفته است که برای عملیات‌های پیچیده نظامی بهینه‌سازی شده است. مشخصات کلیدی آن عبارت‌اند از:

طراحی و ساختار

• ابعاد: طول 11 متر، دهانه بال 20 متر
• وزن: حداکثر وزن برخاست 10500 پوند (4763 کیلوگرم)
• محدوده پرواز: برد 1150 مایل (1850 کیلومتر)
• ارتفاع عملیاتی: تا 50000 فوت (15240 متر)

پیشرانه

MQ-9 مجهز به موتور توربوپراپ هانی‌ول TPE331-10 با قدرت 950 اسب بخار است که با سیستم کنترل الکترونیکی دیجیتال (DEEC) عملکرد و بهره‌وری سوخت را بهبود می‌بخشد. این موتور امکان پرواز طولانی‌مدت و عملیات در ارتفاعات پایین را فراهم می‌کند.

حسگرها و سیستم‌های نظارتی

Reaper مجهز به سامانه هدف‌گیری چندطیفی (Multi-Spectral Targeting System-B یا MTS-B) است که شامل حسگرهای مادون قرمز، دوربین‌های رنگی/تک‌رنگ، دوربین‌های تشدیدشده تصویر، نشانگر لیزری و فاصله‌یاب لیزری است. این سامانه امکان پخش ویدئوی تمام‌حرکت (FMV) به‌صورت جریان‌های جداگانه یا ترکیبی را فراهم می‌کند. رادار آرایه مصنوعی (SAR) Lynx و سیستم نظارتی گسترده Gorgon Stare نیز برای شناسایی و ردیابی اهداف استفاده می‌شوند.

تسلیحات

MQ-9 می‌تواند ترکیبی از تسلیحات را حمل کند، از جمله:

• موشک‌های هدایت‌شونده لیزری AGM-114 Hellfire (تا 16 موشک)
• بمب‌های هدایت‌شونده لیزری GBU-12 Paveway II (500 پوند)
• بمب‌های هدایت‌شونده GBU-38 JDAM
• موشک‌های هوا به هوای AIM-9 Sidewinder (در برخی پیکربندی‌ها)

استقامت و پیکربندی

نسخه استاندارد MQ-9A تا 27 ساعت استقامت دارد، در حالی که نسخه Extended Range (ER) با مخازن سوخت خارجی و پروانه چهارپره تا 34 ساعت می‌تواند پرواز کند. وب‌سایت جنرال اتمیکس گزارش می‌دهد که این پهپاد با طراحی مدولار، امکان پیکربندی سریع با حسگرها و تسلیحات مختلف را فراهم می‌کند.

کاربردهای نظامی MQ-9 Reaper

MQ-9 Reaper در طیف گسترده‌ای از مأموریت‌های نظامی استفاده می‌شود که آن را به یکی از انعطاف‌پذیرترین پلتفرم‌های نیروی هوایی ایالات متحده تبدیل کرده است.

جمع‌آوری اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR)

به گزارش وب‌سایت نیروی هوایی ایالات متحده، Reaper در درجه اول یک دارایی جمع‌آوری اطلاعات است که برای نظارت طولانی‌مدت بر مناطق عملیاتی استفاده می‌شود. حسگرهای پیشرفته آن امکان ردیابی اهداف متحرک و ثابت، حتی در شرایط جوی نامناسب، را فراهم می‌کنند. این پهپاد در عملیات‌هایی مانند نظارت بر تحرکات گروه‌های تروریستی در یمن و سومالی نقش کلیدی داشته است.

حملات دقیق

MQ-9 به‌عنوان یک پهپاد شکارچی-کشتار (Hunter-Killer) شناخته می‌شود که قادر به انجام حملات دقیق علیه اهداف با ارزش بالا و حساس به زمان است. این پهپاد همچنین در عملیات‌های ضد طالبان در افغانستان در سال 2021 به کار گرفته شد.

پشتیبانی نزدیک هوایی (CAS)

Reaper در پشتیبانی از نیروهای زمینی، ارائه اطلاعات در زمان واقعی و انجام حملات دقیق برای کاهش تهدیدات دشمن، نقش مهمی ایفا می‌کند. توانایی Reaper در ماندن طولانی‌مدت در آسمان، آن را به یک دارایی ایده‌آل برای مأموریت‌های CAS تبدیل کرده است.

عملیات جستجو و نجات رزمی (CSAR)

MQ-9 می‌تواند برای شناسایی و پشتیبانی از عملیات نجات در مناطق جنگی استفاده شود، با ارائه اطلاعات بصری و هدایت تسلیحات برای حفاظت از نیروهای در معرض خطر.

نظارت دریایی و جنگ الکترونیک

نسخه‌های پیشرفته‌تر مانند MQ-9B SeaGuardian برای نظارت بر مناطق دریایی و شناسایی تهدیدات سطحی طراحی شده‌اند. آزمایش‌های انجام‌شده در سال 2020 نشان داد که Reaper می‌تواند پهپادهای کوچک‌تر مانند Sparrowhawk را به‌عنوان یک پهپاد مادر حمل کند.

کاربردهای غیرنظامی

علاوه بر کاربردهای نظامی، Reaper در مأموریت‌های غیرنظامی مانند نظارت بر مرزها توسط گمرک ایالات متحده و کمک به عملیات اطفای حریق (مانند آتش‌سوزی ریم در کالیفرنیا در سال 2013) استفاده شده است.

عملیات‌های برجسته و استقرار جهانی

MQ-9 Reaper در عملیات‌های متعددی در سراسر جهان به کار گرفته شده است:

1. افغانستان

از سال 2007، Reaper توسط نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا در افغانستان برای پشتیبانی از عملیات ناتو استفاده شد. اولین شلیک تسلیحاتی Reaper در 27 اکتبر 2007 در این کشور انجام شد.

2. یمن

از سال 2002، Reaper برای نظارت و حملات علیه القاعده در شبه‌جزیره عربستان و گروه‌های حوثی استفاده شده است. با این حال، حوثی‌ها از سال 2023 ادعا کرده‌اند که چندین MQ-9 را با موشک‌های زمین به هوا سرنگون کرده‌اند.

3. خاورمیانه و آفریقا

Reaper در عملیات‌های ضد داعش در عراق و سوریه، و همچنین در مأموریت‌های نظارتی در مالی و سومالی به کار گرفته شده است. فرانسه از سال 2013 از این پهپاد در مالی استفاده کرده است.

4. اروپا و اقیانوسیه

در سال 2021، ایالات متحده و لهستان توافق کردند که دو واحد MQ-9 در لهستان مستقر شوند. همچنین، پایگاه هوایی کانویا در ژاپن از سال 2022 میزبان اسکادران شناسایی مجهز به MQ-9 است.

فروش بین‌المللی

کشورهایی مانند استرالیا، هلند، اسپانیا و هند نسخه‌های مختلف Reaper (مانند MQ-9B SkyGuardian) را خریداری کرده‌اند. هند در سال 2024 قراردادی برای خرید 31 فروند MQ-9B SeaGuardian به ارزش 3.9 میلیارد دلار امضا کرد.

مزایای MQ-9 Reaper

استقامت و انعطاف‌پذیری

توانایی Reaper برای پرواز بیش از 27 ساعت و حمل حسگرها و تسلیحات متنوع، آن را به یک پلتفرم ایده‌آل برای مأموریت‌های طولانی‌مدت تبدیل کرده است. نسخه ER حتی این استقامت را به 34 ساعت افزایش می‌دهد.

دقت بالا

سامانه‌های هدف‌گیری پیشرفته و تسلیحات هدایت‌شونده لیزری، Reaper را قادر به انجام حملات با حداقل خسارت جانبی می‌کنند، که برای عملیات در مناطق شهری حیاتی است.

کاهش خطر برای پرسنل

با حذف نیاز به خلبان در کابین، Reaper خطر تلفات انسانی را در مأموریت‌های پرریسک کاهش می‌دهد. وب‌سایت The Guardian اشاره می‌کند که این ویژگی به‌ویژه در محیط‌های پرتهدید ارزشمند است.

هزینه نسبتاً پایین

در مقایسه با هواپیماهای جنگنده سرنشین‌دار مانند F-16، هزینه هر فروند MQ-9 (حدود 32 میلیون دلار) به‌مراتب کمتر است، که امکان تولید و استقرار در تعداد بالا را فراهم می‌کند.

قابلیت ارتقا

طراحی مدولار Reaper امکان ادغام فناوری‌های جدید مانند پیوند داده Link 16، سیستم‌های جنگ الکترونیک و حسگرهای پیشرفته را فراهم می‌کند.

معایب

آسیب‌پذیری در برابر پدافند هوایی

MQ-9 برای عملیات در محیط‌های کم‌تهدید طراحی شده و در برابر پدافند هوایی پیشرفته آسیب‌پذیر است. به گزارش Atlantic Council، حوثی‌ها از سال 2023 چندین Reaper را با موشک‌های زمین به هوا سرنگون کرده‌اند، که نشان‌دهنده محدودیت‌های این پهپاد در برابر دشمنان مجهز است.

هزینه‌های بالا

اگرچه Reaper ارزان‌تر از جنگنده‌های سرنشین‌دار است، اما قیمت 32 میلیون دلار برای هر فروند، به‌ویژه با توجه به نرخ بالای تلفات در مناطق جنگی، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. وب‌سایت Forbes اشاره می‌کند که نیروی هوایی ایالات متحده به دنبال جایگزین‌های ارزان‌تر و قابل‌اتلاف است.

تلفات غیرنظامی

استفاده گسترده از Reaper در حملات پهپادی، به‌ویژه در پاکستان، یمن و سومالی، انتقادهایی را به دلیل تلفات غیرنظامی به دنبال داشته است. گزارش Bureau of Investigative Journalism تخمین می‌زند که بین 384 تا 807 غیرنظامی در حملات پهپادی ایالات متحده بین سال‌های 2004 تا 2016 کشته شده‌اند.

وابستگی به زیرساخت‌های ارتباطی

Reaper به لینک‌های ماهواره‌ای و ایستگاه‌های کنترل زمینی وابسته است، که در صورت اختلال یا حمله سایبری می‌تواند عملیات را مختل کند.

نگرانی‌های اخلاقی و قانونی

استفاده از پهپادها برای حملات خارج از مناطق جنگی، به‌ویژه تحت برنامه‌های سیا، بحث‌های حقوقی و اخلاقی را برانگیخته است. سیاست‌های دولت اوباما و ترامپ در این زمینه جنجال‌برانگیز بوده است.

نوآوری‌ها و نسخه‌های جدید

MQ-9B SkyGuardian و SeaGuardian

MQ-9B یک نسخه کاملاً بازطراحی‌شده است که برای دریافت مجوز پرواز در فضای هوایی بین‌المللی توسعه یافته است. این نسخه با حسگرهای پیشرفته‌تر و قابلیت‌های نظارتی دریایی، برای مأموریت‌های گسترده‌تر طراحی شده است. اولین پرواز MQ-9B در مارس 2020 انجام شد.

پیکربندی عملیات چنددامنه (M2DO)

به گزارش Air & Space Forces Magazine، پیکربندی M2DO با افزودن پیوند داده Link 16، آنتن ضدجمینگ و ظرفیت تسلیحاتی بیشتر، Reaper را برای عملیات در محیط‌های رقابتی آماده می‌کند.

قابلیت‌های جنگ الکترونیک

آزمایش‌های انجام‌شده در سال 2013 نشان داد که Reaper می‌تواند با پاد‌های جنگ الکترونیک مانند Northrop Grumman Pandora، برای سرکوب پدافند هوایی دشمن استفاده شود.

ادغام با پهپادهای کوچک‌تر

در سال 2020، جنرال اتمیکس آزمایش‌هایی را برای حمل پهپادهای کوچک Sparrowhawk توسط Reaper انجام داد، که آن را به یک پهپاد مادر تبدیل می‌کند.

عملیات خودکار

سیستم فرود و برخاست خودکار (ATLC) امکان عملیات Reaper از باندهای بدون ایستگاه کنترل زمینی را فراهم می‌کند، که انعطاف‌پذیری عملیاتی را افزایش می‌دهد.

تأثیرات استراتژیک و جهانی پهپاد نظامی MQ-9

پهپاد MQ-9 Reaper با ارائه توانایی‌های ISR و تهاجمی بدون نیاز به خلبان، دکترین نظامی ایالات متحده را تغییر داده است. این پهپاد امکان حضور مداوم در آسمان را فراهم می‌کند، که برای عملیات ضدشورش و ضدتروریسم حیاتی است.

موفقیت Reaper رقبایی مانند پهپاد Wing Loong 2 چین و Orion روسیه را به میدان آورده است. نیروی هوایی ایالات متحده در حال ارتقای Reaper برای رقابت با این پلتفرم‌ها است. استفاده از Reaper در حملات پهپادی، به‌ویژه در کشورهایی که ایالات متحده در آن‌ها درگیر جنگ نیست، روابط دیپلماتیک را تحت تأثیر قرار داده است. به عنوان مثال، حملات در پاکستان انتقادات گسترده‌ای را برانگیخته است. فروش Reaper به کشورهایی مانند هند و استرالیا بازار پهپادهای نظامی را گسترش داده و نفوذ فناوری ایالات متحده را تقویت کرده است. نیروی هوایی ایالات متحده قصد دارد نسخه‌های قدیمی‌تر (Block 1) را تا سال 2024 و برخی از نسخه‌های Block 5 را تا سال 2027 بازنشسته کند.

منبع: ابرار صنعتی