واحد پول اوکراین از گذشته تاریخی تا آینده نامعلوم

هریونیا، به‌عنوان واحد پول اوکراین، از دوران کی‌یف روس تا امروز سفری پر فراز و نشیب را طی کرده است. این ارز که در سال 1996 معرفی شد، با چالش‌هایی مانند تورم، جنگ و بی‌ثباتی سیاسی مواجه شده، اما همچنان نمادی از استقلال و هویت ملی اوکراین است. از کاهش ارزش شدید در سال‌های 2014 و 2022 تا تلاش برای تثبیت در سال 2025، هریونیا نشان‌دهنده استقامت اقتصادی این کشور است. به گزارش ابرار صنعتی، آینده آن به پایان جنگ و توانایی اوکراین در بازسازی بستگی دارد، اما تا مارس 2025، هریونیا همچنان در برابر فشارها ایستادگی کرده و امید به بهبود را زنده نگه داشته است.

واحد پول اوکراین چیست؟

واحد پول اوکراین، که به نام هریونیا (Ukrainian Hryvnia) شناخته می‌شود، ارزی است که از سال 1996 به‌طور رسمی در این کشور استفاده می‌شود. این ارز با علامت اختصاری “₴” و کد ISO 4217 “UAH” مشخص می‌شود و توسط بانک ملی اوکراین (National Bank of Ukraine) مدیریت و منتشر می‌شود. هریونیا نامی تاریخی دارد که به دوران کی‌یف روس بازمی‌گردد و نمادی از هویت ملی اوکراین است. واحد پول اوکراین در طول زمان شاهد تغییرات متعددی بوده که بازتاب‌دهنده تاریخ پرتلاطم این کشور، از دوران امپراتوری‌ها تا استقلال مدرن و چالش‌های امروزی است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، ساختار، تحولات و وضعیت کنونی هریونیا در سال 2025 می‌پردازیم. اطلاعات ارائه‌شده بر اساس منابع خارجی و بدون استفاده از منابع فارسی تهیه شده است.

تاریخچه واحد پول اوکراین

پیش از ظهور واحد پول اوکراین به شکل امروزی، این منطقه در دوران کی‌یف روس (قرن نهم تا سیزدهم) از ارزی به نام “هریونا” استفاده می‌کرد. هریونا در آن زمان به‌صورت شمش‌های نقره‌ای یا طلایی بود و ارزش آن بر اساس وزن فلز تعیین می‌شد. این واحد پولی با گسترش تجارت در منطقه شرق اروپا اهمیت یافت، اما با فروپاشی کی‌یف روس و تسلط امپراتوری‌های دیگر، مانند لیتوانی و لهستان، از گردش خارج شد.

دوران تحت سلطه امپراتوری‌ها

در قرون بعدی، اوکراین تحت کنترل امپراتوری‌هایی مانند روسیه تزاری و اتریش-مجارستان قرار گرفت. در این دوره، روبل امپراتوری روسیه و کرون اتریشی در مناطق مختلف اوکراین رایج بود. پس از انقلاب اکتبر 1917 و تشکیل جمهوری خلق اوکراین، تلاش‌هایی برای احیای هریونیا صورت گرفت. در سال 1918، هریونیا به‌طور موقت به‌عنوان ارز ملی معرفی شد، اما با اشغال توسط بلشویک‌ها و پیوستن به اتحاد جماهیر شوروی در سال 1922، روبل شوروی جایگزین آن شد.

بازگشت هریونیا پس از استقلال

پس از فروپاشی شوروی در سال 1991، اوکراین به استقلال دست یافت و نیاز به یک ارز ملی احساس شد. در ابتدا، از “کاربوانتس” (Karbowanets) به‌عنوان ارز موقت استفاده شد که به دلیل تورم شدید پس از فروپاشی، ارزش خود را به سرعت از دست داد. در سپتامبر 1996، واحد پول اوکراین به‌طور رسمی به هریونیا تغییر یافت و هر 100,000 کاربوانتس با یک هریونیا جایگزین شد. این اصلاح پولی با هدف مهار تورم و تثبیت اقتصاد نوپای اوکراین انجام شد.

سکه‌ها و اسکناس‌های هریونیا

هریونیا به 100 کوپک (Kopiyka) تقسیم می‌شود. سکه‌های رایج شامل 10، 25، 50 کوپک و 1، 2، 5 و 10 هریونیا هستند، در حالی که اسکناس‌ها در مقادیر 20، 50، 100، 200، 500 و 1000 هریونیا منتشر می‌شوند. طرح‌های اسکناس‌ها اغلب تصاویری از شخصیت‌های تاریخی مانند ولادیمیر کبیر، یاروسلاو мудрый و تاراس شوچنکو، شاعر ملی اوکراین، را نشان می‌دهند که نماد فرهنگ و تاریخ این کشور هستند.

اسکناس‌های هریونیا از فناوری‌های پیشرفته مانند هولوگرام، نخ امنیتی و جوهر تغییر رنگ برخوردارند. در سال 2019، بانک ملی اوکراین سری جدیدی از اسکناس‌ها را با طراحی مدرن‌تر و امنیت بالاتر معرفی کرد تا جعل را کاهش دهد.

تحولات اقتصادی و تأثیر بر هریونیا

در دهه 1990، هریونیا با چالش‌های بزرگی مواجه شد. تورم شدید، که در سال 1993 به بیش از 10,000 درصد رسیده بود، با معرفی هریونیا تا حدی کنترل شد. با این حال، اقتصاد اوکراین به دلیل وابستگی به صنعت سنگین و تجارت با روسیه شکننده باقی ماند. در اواخر دهه 1990، ارزش هریونیا در برابر دلار به حدود 5 UAH به ازای یک دلار رسید.

بحران‌های اقتصادی دهه 2000

بحران مالی جهانی 2008 تأثیر منفی بر هریونیا گذاشت و ارزش آن به حدود 8 UAH در برابر دلار کاهش یافت. در سال 2014، پس از الحاق کریمه توسط روسیه و آغاز جنگ در دونباس، هریونیا با سقوط آزاد مواجه شد و در فوریه 2015 به بیش از 30 UAH در برابر یک دلار رسید. این کاهش ارزش نتیجه بی‌ثباتی سیاسی، از دست دادن مناطق صنعتی و کاهش اعتماد به اقتصاد بود.

هریونیا در دوران جنگ و بازسازی

جنگ تمام‌عیار روسیه علیه اوکراین در فوریه 2022 فشار بی‌سابقه‌ای بر واحد پول اوکراین وارد کرد. در ماه‌های اولیه جنگ، ارزش هریونیا به حدود 40 UAH در برابر دلار افت کرد. بانک ملی اوکراین با تثبیت نرخ ارز به‌صورت مصنوعی (حدود 36.6 UAH) و اعمال محدودیت‌های ارزی، از فروپاشی کامل آن جلوگیری کرد. کمک‌های مالی بین‌المللی از اتحادیه اروپا، ایالات متحده و صندوق بین‌المللی پول (IMF) نیز نقش کلیدی در حفظ ثبات هریونیا ایفا کرد.

تلاش برای بازسازی

از سال 2023، با کاهش شدت درگیری‌ها در برخی مناطق و بازگشت نسبی ثبات، هریونیا نشانه‌هایی از بهبود نشان داد. بانک ملی اوکراین در اکتبر 2023 نرخ ارز را تا حدی شناور کرد و ارزش آن به حدود 38 UAH در برابر دلار تثبیت شد.

ارزش و ثبات واحد پول اوکراین در سال 2025

تا مارس 2025، هریونیا در برابر دلار در محدوده 39-40 UAH نوسان دارد. تورم در سال 2024 حدود 10 درصد گزارش شده که نسبت به اوج 26 درصدی در سال 2022 کاهش یافته است. کمک‌های مالی خارجی و افزایش صادرات غلات، به‌ویژه از طریق کریدور دریای سیاه، به تثبیت نسبی هریونیا کمک کرده است. هریونیا همچنان تحت فشار جنگ است، اما مقاومت آن نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری اقتصاد اوکراین است. استفاده گسترده از ارزهای خارجی مانند دلار و یورو در مناطق نزدیک به جبهه جنگ نیز رواج دارد، اما هریونیا به‌عنوان نماد ملی باقی مانده است.

ارزش هریونیا به عواملی مانند پیشرفت در جنگ، بازسازی زیرساخت‌ها، و روابط تجاری با اتحادیه اروپا بستگی دارد. صادرات کشاورزی، که اوکراین را “سبد نان اروپا” می‌نامند، و کمک‌های مالی خارجی از جمله نقاط قوت آن هستند. با این حال، ادامه درگیری‌ها و بدهی خارجی (بیش از 130 میلیارد دلار در سال 2024) چالش‌هایی جدی ایجاد می‌کنند.

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که رشد اقتصادی اوکراین در سال 2025 حدود 3-4 درصد باشد، مشروط به کاهش تنش‌ها. در صورت تحقق صلح و بازسازی، هریونیا می‌تواند در دهه آینده ثبات بیشتری پیدا کند، اما این امر نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده و اصلاحات ساختاری است.

منبع: ابرار صنعتی