مقدار سفارش مجدد (Reorder Quantity یا ROQ) به شما کمک می‌کند تا دقیقا به اندازه نیاز کالا سفارش دهید، از کمبود موجودی جلوگیری کنید و از انباشت بیش‌ازحد محصولات دوری کنید. در این راهنما، نحوه محاسبه ROQ و نقش ابزارهایی مانند نرم‌افزارهای تأمین در ساده‌سازی مدیریت موجودی بررسی می‌شود.
مقدار سفارش مجدد چیست؟
مقدار سفارش مجدد، معیاری در مدیریت موجودی است که مشخص می‌کند هنگام رسیدن موجودی به نقطه سفارش مجدد (ROP)، چه میزان کالا باید سفارش داده شود. در واقع، این شاخص به این پرسش پاسخ می‌دهد: «برای حفظ سطح بهینه موجودی، چه مقدار باید سفارش دهیم؟»
تعیین مقدار مناسب ROQ به سه عامل کلیدی وابسته است:
- میانگین مصرف روزانه (ADU): میزان مصرف روزانه معمول کالا توسط کسب‌وکار
- زمان تأخیر تأمین (Lead Time): مدت زمانی که تأمین‌کننده برای تحویل سفارش نیاز دارد
- موجودی ایمنی (Safety Stock): مقداری از موجودی که برای مقابله با تاخیرهای غیرمنتظره یا افزایش ناگهانی تقاضا ذخیره می‌شود
با در نظر گرفتن این عوامل، می‌توان موجودی را در سطحی پایدار نگه داشت و خطر کمبود یا انباشت بیش‌ازحد کالا را کاهش داد.
تفاوت مقدار سفارش مجدد با نقطه سفارش مجدد و مقدار سفارش اقتصادی
در مدیریت موجودی، مفاهیم ROQ، نقطه سفارش مجدد (ROP) و مقدار سفارش اقتصادی (EOQ) با وجود شباهت، تفاوت‌های اساسی دارند.
- مقدار سفارش مجدد (ROQ): نشان می‌دهد چه تعداد کالا باید سفارش داده شود. این مقدار با استفاده از داده‌هایی مانند مصرف روزانه، زمان تأخیر تأمین و موجودی ایمنی محاسبه می‌شود تا میزان بهینه سفارش مشخص شود.
- نقطه سفارش مجدد (ROP): مشخص می‌کند در چه زمانی باید سفارش جدید ثبت شود تا از کاهش بیش‌ازحد موجودی جلوگیری گردد. ROP یک هشدار زمانی برای شروع فرآیند سفارش است، در حالی که ROQ بر مقدار سفارش تمرکز دارد.
- مقدار سفارش اقتصادی (EOQ): با در نظر گرفتن هزینه‌های سفارش‌دهی و نگهداری موجودی، به دنبال یافتن اندازه بهینه سفارش برای کاهش هزینه‌ها است. برخلاف ROQ که بیشتر بر در دسترس بودن موجودی متمرکز است، EOQ تعادل بین تعداد دفعات سفارش و هزینه‌های انبارداری را برقرار می‌کند.
فرمول محاسبه مقدار سفارش مجدد
محاسبه ROQ ساده است و از سه شاخص استفاده می‌کند: میانگین مصرف روزانه، زمان تأخیر تأمین و موجودی ایمنی.
ROQ=(میانگین مصرف روزانه×زمان تأخیر)+موجودی ایمنی
مثال:
فرض کنید یک شرکت روزانه 20 واحد کالا می‌فروشد، زمان تأخیر تأمین 5 روز است و برای جلوگیری از کمبود، 50 واحد به‌عنوان موجودی ایمنی نگهداری می‌شود.
محاسبه به این صورت خواهد بود:
(20×5)+50=100+50=150 واحد
بنابراین زمانی که موجودی به نقطه سفارش مجدد برسد، باید 150 واحد سفارش داده شود تا سطح موجودی پایدار بماند.
چرا تعیین دقیق مقدار سفارش مجدد مهم است؟
تعیین درست ROQ برای مدیریت کارآمد موجودی ضروری است و بر جنبه‌های مختلف صنعت و کسب‌وکار تأثیر می‌گذارد:
جلوگیری از کمبود و انباشت موجودی
مقدار دقیق ROQ، خطر تمام شدن موجودی را کاهش می‌دهد که در نتیجه از فروش از دست‌رفته و نارضایتی مشتریان جلوگیری می‌کند. این موضوع در صنایعی با نوسان بالای تقاضا مانند خرده‌فروشی بسیار مهم است. از سوی دیگر، جلوگیری از انباشت موجودی موجب کاهش هزینه‌های نگهداری و آزادسازی فضای انبار می‌شود.
بهبود جریان نقدی و رضایت مشتریان
در کسب‌وکارهای کوچک، مدیریت صحیح ROQ به بهبود گردش نقدی صنعت کمک می‌کند و سرمایه را برای دیگر بخش‌ها مانند توسعه محصول آزاد می‌کند. همچنین، موجودی پایدار به شما امکان می‌دهد تا سفارشات مشتریان را به‌موقع تحویل دهید و روابط بلندمدت بهتری با آنان برقرار کنید.
انعطاف‌پذیری در مواجهه با تغییرات تأمین و تقاضا
در شرایط واقعی، زمان تأخیر تأمین و الگوهای مصرف ممکن است تغییر کند. برای حفظ کارایی موجودی، تنظیم ROQ ضروری است:
- افزایش زمان تأخیر: اگر زمان تأمین از 5 روز به 7 روز افزایش یابد، لازم است مقدار سفارش افزایش یابد تا از کمبود موجودی جلوگیری شود.
- نوسانات تقاضا: در دوره‌های اوج فروش یا مناسبت‌های ویژه، باید ROQ افزایش یابد تا پاسخگوی افزایش تقاضا باشید.
چگونه نرم‌افزارهای تأمین فرآیند سفارش مجدد را ساده می‌کنند؟
استفاده از نرم‌افزارهای تأمین به‌جای روش‌های دستی، مدیریت موجودی و سفارش‌گذاری را به‌مراتب کارآمدتر می‌کند. این نرم‌افزارها با تحلیل داده‌های بلادرنگ و خودکارسازی فرآیندها به شما کمک می‌کنند تا تصمیمات دقیق‌تری بگیرید.
ویژگی‌های کلیدی این ابزارها عبارت‌اند از:
- الگوهای فروش: با بررسی داده‌های فروش گذشته، نرم‌افزارها می‌توانند تقاضا را پیش‌بینی کرده و مقدار سفارش بهینه را پیشنهاد دهند.
- مدیریت زمان تأخیر: محاسبه خودکار میانگین زمان تأمین و تنظیم ROQ بر اساس تاخیرهای احتمالی تأمین‌کنندگان از دیگر قابلیت‌های این ابزارهاست.
- پیش‌بینی تقاضای فصلی: اگر کسب‌وکار شما با نوسانات فصلی مواجه است، نرم‌افزارهای پیشرفته می‌توانند تغییرات تقاضا را پیش‌بینی کرده و مقدار سفارش را متناسب با آن تنظیم کنند.
محاسبه صحیح مقدار سفارش مجدد (ROQ) نه‌تنها از کمبود و انباشت موجودی جلوگیری می‌کند، بلکه به بهبود رضایت مشتری، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کسب‌وکار کمک می‌کند. با ترکیب داده‌های دقیق، پیش‌بینی‌های تقاضا و ابزارهای پیشرفته تأمین، می‌توانید فرآیند تأمین کالا را بهینه کرده و در برابر تغییرات بازار، واکنشی سریع و هوشمندانه داشته باشید.
منبع: سایت ابرار صنعتی
