کفش‌های ایمنی یکی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی در محیط‌های کاری صنعتی هستند، اما در محیط‌های روغنی، مانند کارگاه‌های ماشین‌کاری، آشپزخانه‌های صنعتی یا سکوهای نفتی، خطر لغزش به دلیل کاهش اصطکاک افزایش می‌یابد. لغزش می‌تواند منجر به حوادث جدی، از جمله سقوط و آسیب‌های جسمانی شود. طبق بررسی ابرار صنعتی، جلوگیری از لغزش کفش ایمنی در این محیط‌ها نیازمند انتخاب کفش مناسب، نگهداری صحیح و اقدامات پیشگیرانه در محیط کار است.
اهمیت انتخاب کفش ایمنی با زیره مناسب
انتخاب کفش ایمنی با زیره‌ای طراحی‌شده برای محیط‌های روغنی اولین گام برای جلوگیری از لغزش است. زیره‌های مقاوم در برابر روغن، که اغلب از موادی مانند نیتریل یا پلی‌اورتان ساخته می‌شوند، در مقایسه با لاستیک معمولی مقاومت بیشتری در برابر تخریب ناشی از روغن دارند. این زیره‌ها معمولاً دارای الگوهای آج عمیق و چندجهته هستند که اصطکاک را حتی روی سطوح لغزنده افزایش می‌دهند. استانداردهایی مانند ASTM F2913 یا EN ISO 20345 (با کد SRA یا SRB) نشان‌دهنده مقاومت کفش در برابر لغزش روی سطوح روغنی هستند. انتخاب کفش با این ویژگی‌ها خطر لغزش را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
راه‌های جلوگیری از لغزش کفش ایمنی
- استفاده از کفش ایمنی با زیره ضد لغزش
- تمیز کردن منظم زیره کفش از روغن و آلودگی
- استفاده از کفپوش‌های ضد لغزش در محیط کار
- پرهیز از استفاده کفش‌های فرسوده در محیط روغنی
- انتخاب برندهای معتبر کفش ایمنی با استاندارد SRA یا SRB
ویژگی‌های کفش ایمنی مناسب برای محیط‌های روغنی
| ویژگی | توضیح |
| زیره ضد لغزش (Slip-Resistant Sole) | طراحی خاص زیره برای چسبندگی بهتر به سطوح روغنی یا لغزنده |
| جنس زیره | معمولا از لاستیک یا PU مقاوم در برابر روغن ساخته می‌شود |
| کانال‌های تخلیه روغن | شیارهایی برای انتقال و دفع مایعات از زیر کفش |
| مقاومت شیمیایی | زیره باید در برابر مواد نفتی و روغنی تجزیه نشود |
| پوشش مقاوم آب و روغن | رویه کفش باید از نفوذ روغن جلوگیری کند |
طراحی آج و تأثیر آن بر اصطکاک
طراحی آج زیره کفش نقش مهمی در جلوگیری از لغزش ایفا می‌کند. آج‌های عمیق با کانال‌های باز به تخلیه روغن و مایعات از زیر کفش کمک می‌کنند و تماس مستقیم زیره با سطح را حفظ می‌کنند. زیره‌هایی با الگوهای لوزی‌شکل یا شش‌ضلعی اغلب در محیط‌های روغنی عملکرد بهتری دارند، زیرا این طرح‌ها اصطکاک را در جهت‌های مختلف افزایش می‌دهند. برخی کفش‌های ایمنی پیشرفته دارای شیارهای انعطاف‌پذیر هستند که با حرکت پا سازگار می‌شوند و چسبندگی را بهبود می‌بخشند. انتخاب کفش با آج مناسب برای نوع سطح روغنی محیط کار، ایمنی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
نگهداری و تمیزکاری منظم کفش
نگهداری صحیح کفش ایمنی برای حفظ خاصیت ضدلغزش آن ضروری است. روغن و آلودگی‌های تجمع‌یافته در شیارهای زیره می‌توانند اصطکاک را کاهش دهند. تمیز کردن منظم زیره با آب گرم، صابون ملایم و برس نرم به حذف باقی‌مانده‌های روغنی کمک می‌کند. خشک کردن کامل کفش پس از تمیزکاری از تخریب مواد زیره جلوگیری می‌کند. همچنین، بررسی دوره‌ای زیره برای شناسایی ساییدگی یا آسیب آج‌ها مهم است، زیرا زیره‌های فرسوده چسبندگی خود را از دست می‌دهند. تعویض به‌موقع کفش‌های ایمنی فرسوده از حوادث احتمالی جلوگیری می‌کند.
استفاده از مواد افزودنی ضدلغزش در محیط کار
کنترل محیط کار نقش مهمی در کاهش خطر لغزش دارد. استفاده از پوشش‌های کف ضدلغزش یا مواد جاذب روغن، مانند پدهای مخصوص یا گرانول‌های جاذب، می‌تواند سطح را خشک و ایمن نگه دارد. این مواد روغن را جذب کرده و اصطکاک سطح را افزایش می‌دهند. در محیط‌هایی که نشت روغن اجتناب‌ناپذیر است، نصب کفپوش‌های زبر یا مشبک با زهکشی مناسب می‌تواند خطر لغزش را کاهش دهد. تمیز کردن منظم سطوح و حذف سریع نشتی‌های روغنی نیز به حفظ ایمنی کمک می‌کند.
آموزش و رعایت اصول ایمنی
آموزش کارگران در مورد نحوه حرکت در محیط‌های روغنی می‌تواند خطر لغزش را کاهش دهد. قدم‌های کوتاه و آهسته، حفظ تعادل و اجتناب از حرکات ناگهانی اصطکاک را به حداکثر می‌رساند. کارگران باید از پوشیدن کفش‌های ایمنی با زیره‌های صاف یا آسیب‌دیده خودداری کنند و همیشه از کفش‌های مناسب برای محیط روغنی استفاده کنند. آگاهی از مناطق پرخطر، مانند نقاط نزدیک به ماشین‌آلات یا مخازن روغن، و استفاده از علائم هشداردهنده نیز به پیشگیری از حوادث کمک می‌کند.
انتخاب کفش با فناوری‌های پیشرفته
فناوری‌های جدید در طراحی کفش‌های ایمنی، مقاومت در برابر لغزش را بهبود بخشیده‌اند. برخی کفش‌ها از زیره‌های ترکیبی با مواد خاص، مانند نیتریل تقویت‌شده، استفاده می‌کنند که چسبندگی را حتی در حضور روغن افزایش می‌دهند. فناوری‌های دیگری مانند زیره‌های خودتمیزشونده، که مایعات را به‌طور خودکار از شیارها خارج می‌کنند، نیز در بازار موجودند. انتخاب کفش‌هایی با این ویژگی‌ها، به‌ویژه برای محیط‌های بسیار لغزنده، می‌تواند ایمنی را به‌طور قابل‌توجهی ارتقا دهد.
جلوگیری از لغزش کفش ایمنی در محیط‌های روغنی نیازمند ترکیبی از انتخاب کفش مناسب، نگهداری صحیح، کنترل محیط کار و آموزش کارگران است. کفش‌های ایمنی با زیره‌های مقاوم در برابر روغن و آج‌های عمیق، همراه با تمیزکاری منظم، اصطکاک لازم را برای جلوگیری از لغزش فراهم می‌کنند. استفاده از مواد ضدلغزش و کفپوش‌های مناسب در محیط کار، همراه با رعایت اصول ایمنی، خطر حوادث را به حداقل می‌رساند.
منبع: ابرار صنعتی
