بررسی واحد پول آرژانتین: گذشته، حال و آینده

واحد پول آرژانتین، پزو، از زمان معرفی‌اش در قرن نوزدهم شاهد تغییرات بسیاری بوده است؛ از دوران طلایی وابستگی به طلا گرفته تا اصلاحات متعدد و بحران‌های مدرن. این ارز بازتابی از تاریخ پرتلاطم اقتصادی و سیاسی آرژانتین است. در حالی که این کشور زمانی یکی از ثروتمندترین اقتصادهای جهان بود، امروزه با تورم افسارگسیخته و کاهش ارزش پزو دست‌وپنجه نرم می‌کند. آینده پزو به توانایی آرژانتین در اجرای اصلاحات عمیق و بازسازی اعتماد عمومی بستگی دارد. تا آن زمان، پزو آرژانتین همچنان به‌عنوان نمادی از چالش‌های اقتصادی این کشور باقی خواهد ماند.

واحد پول آرژانتین چیست؟

واحد پول آرژانتین، که به نام پزو آرژانتین Argentine Peso شناخته می‌شود، ارزی است که در حال حاضر در این کشور واقع در جنوب قاره آمریکا استفاده می‌شود. این ارز با علامت اختصاری “$” (مشابه دلار آمریکا اما متمایز از آن) و کد ISO 4217 “ARS” مشخص می‌شود. آرژانتین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای آمریکای لاتین، تاریخی پر از فراز و نشیب‌های اقتصادی داشته که به‌طور مستقیم بر واحد پول آرژانتین تأثیر گذاشته است. پزو آرژانتین در طول زمان بارها دستخوش تغییر، کاهش ارزش و اصلاحات پولی شده است و امروزه به‌عنوان یکی از ناپایدارترین ارزهای جهان شناخته می‌شود.

تاریخچه واحد پول آرژانتین

ریشه‌های واحد پول آرژانتین به دوران استعمار اسپانیا بازمی‌گردد. در آن زمان، رئال اسپانیایی (Spanish Real) به‌عنوان ارز اصلی در مستعمرات اسپانیایی، از جمله آرژانتین، رایج بود. این سکه‌های نقره‌ای تا زمان استقلال آرژانتین در سال 1816 نقش اصلی را در اقتصاد منطقه ایفا می‌کردند. پس از استقلال، آرژانتین به دنبال ایجاد یک سیستم پولی مستقل بود و در سال 1826 اولین نسخه از پزو آرژانتین با نام “پزو فوئرته” (Peso Fuerte) معرفی شد. این ارز به 8 رئال تقسیم می‌شد و تا اواسط قرن نوزدهم در معاملات استفاده می‌شد.

در سال 1881، سیستم پولی آرژانتین با معرفی “پزو موندا ناسیونال” (Peso Moneda Nacional) اصلاح شد. این پزو جدید جایگزین پزو فوئرته شد و ارزش آن به طلا وابسته بود، سیاستی که به آن “استاندارد طلا” می‌گویند. این دوره مصادف با رشد اقتصادی آرژانتین بود که به لطف صادرات گوشت و غلات، این کشور را به یکی از ثروتمندترین اقتصادهای جهان تبدیل کرده بود. با این حال، این ثبات کوتاه‌مدت بود و در اوایل قرن بیستم، با کنار گذاشتن استاندارد طلا و افزایش تورم، ارزش واحد پول آرژانتین شروع به کاهش کرد.

در قرن بیستم، واحد پول آرژانتین همچون واحد پول شیلی چندین بار تغییر کرد. در سال 1970، “پزو لِی” (Peso Ley) جایگزین پزو موندا ناسیونال شد و هر 100 پزو قدیمی با 1 پزو جدید معاوضه گردید. این تغییر به دلیل تورم شدید انجام شد، اما مشکل را حل نکرد. در سال 1983، “پزو آرژانتینو” (Peso Argentino) معرفی شد و این بار هر 10000 پزو لِی با 1 پزو جدید جایگزین شد. تنها دو سال بعد، در سال 1985، “اوسترال” (Austral) به‌عنوان ارز جدید معرفی شد و هر 1000 پزو آرژانتینو با 1 اوسترال مبادله شد.

این تغییرات پیاپی نشان‌دهنده بحران تورمی بود که اقتصاد آرژانتین را در بر گرفته بود. بازگشت پزو به‌عنوان واحد پول آرژانتین در سال 1992 رخ داد، زمانی که “پزو کانورتیبل” (Convertible Peso) معرفی شد. این پزو جدید به‌طور مستقیم به دلار آمریکا متصل بود و نرخ برابری آن 1 به 1 تعیین شد. این سیاست به کاهش تورم کمک کرد، اما در نهایت به دلیل وابستگی بیش از حد به دلار و عدم انعطاف‌پذیری اقتصادی، در سال 2001 به فروپاشی منجر شد.

ساختار و ویژگی‌های پزو آرژانتین

پزو آرژانتین به 100 واحد کوچک‌تر به نام “سنتاوو” (Centavo) تقسیم می‌شود، اما به دلیل تورم شدید، سنتاووها عملاً از گردش خارج شده‌اند و تنها در حسابداری کاربرد دارند. سکه‌های رایج در مقادیر 1، 2، 5 و 10 پزو و اسکناس‌ها در مقادیر 20، 50، 100، 200، 500، 1000، 2000، 5000 و 10000 پزو منتشر می‌شوند. طرح‌های روی اسکناس‌ها اغلب تصاویری از حیوانات بومی آرژانتین مانند یوزپلنگ آمریکایی و نهنگ جنوبی را نشان می‌دهند، که در سال 2016 جایگزین تصاویر شخصیت‌های تاریخی شدند. این تغییر با هدف افزایش جذابیت بصری و کاهش هزینه‌های چاپ انجام شد.
دوران ثبات و تورم شدید

دهه 1990، به لطف پزو کانورتیبل و سیاست تثبیت نرخ ارز، دوره‌ای از ثبات نسبی برای واحد پول آرژانتین بود. تورم که در سال 1989 به بیش از 3000 درصد رسیده بود، به سطوح تک‌رقمی کاهش یافت. با این حال، این ثبات به قیمت انعطاف‌ناپذیری اقتصادی و افزایش بدهی خارجی به دست آمد. در دسامبر 2001، پس از سال‌ها بحران اقتصادی و کاهش ذخایر ارزی، دولت مجبور شد سیاست تثبیت را کنار بگذارد. ارزش پزو در برابر دلار سقوط کرد و در سال 2002 به حدود 4 پزو در برابر یک دلار رسید. این فروپاشی به بیکاری گسترده، فقر و ناآرامی‌های اجتماعی منجر شد.

پس از این بحران، آرژانتین تلاش کرد تا اقتصاد خود را بازسازی کند. در دهه 2000، رشد صادرات، به‌ویژه سویا، به بهبود وضعیت کمک کرد، اما تورم بار دیگر افزایش یافت. از سال 2010 به بعد، ارزش پزو به‌طور مداوم کاهش یافت و دولت محدودیت‌های ارزی شدیدی اعمال کرد که به “سِپو” (Cepo Cambiario) معروف شد. این محدودیت‌ها شکاف بین نرخ رسمی و نرخ بازار سیاه را افزایش داد و اعتماد به واحد پول آرژانتین را بیش از پیش تضعیف کرد.

بحران‌های مدرن و کاهش ارزش

از سال 2018، آرژانتین با یکی از شدیدترین بحران‌های اقتصادی خود مواجه شد. در این سال، ارزش پزو در برابر دلار بیش از 50 درصد کاهش یافت و تورم به بیش از 40 درصد رسید. دولت برای تثبیت اوضاع از صندوق بین‌المللی پول (IMF) وامی 57 میلیارد دلاری دریافت کرد، که بزرگ‌ترین وام تاریخ این نهاد بود. با این حال، این کمک مالی نتوانست جلوی سقوط پزو را بگیرد. در سال 2020، نرخ برابری پزو در بازار سیاه به بیش از 200 پزو در برابر یک دلار رسید، در حالی که نرخ رسمی حدود 80 پزو بود.

این کاهش ارزش تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم داشت. قدرت خرید کاهش یافت، قیمت کالاهای اساسی سر به فلک کشید و فقر به بیش از 40 درصد جمعیت رسید. در سال 2023، تورم سالانه آرژانتین به بیش از 200 درصد رسید که بالاترین نرخ در سه دهه گذشته بود. این وضعیت پزو را به یکی از بی‌ثبات‌ترین ارزهای جهان تبدیل کرد و اقتصاد آرژانتین را در آستانه فروپاشی قرار داد.

وضعیت کنونی در سال 2025

تا مارس 2025، واحد پول آرژانتین همچنان درگیر بحران است. بر اساس گزارش‌های اقتصادی، نرخ تورم در سال 2024 به حدود 250 درصد رسید و ارزش پزو در بازار سیاه به بیش از 1500 پزو در برابر یک دلار افزایش یافت. نرخ رسمی نیز پس از حذف برخی محدودیت‌ها در سال 2023، به حدود 1000 پزو در برابر یک دلار رسیده است. این شکاف نشان‌دهنده ادامه بی‌اعتمادی به سیستم مالی است. دلار آمریکا به‌طور گسترده در معاملات روزمره استفاده می‌شود و بسیاری از آرژانتینی‌ها به ذخیره دلار یا ارزهای دیجیتال روی آورده‌اند تا از کاهش ارزش دارایی‌های خود جلوگیری کنند.

دولت جدید که در دسامبر 2023 به قدرت رسید، وعده اصلاحات اقتصادی از جمله دلارسازی (Dollarization) را داده است، ایده‌ای که توسط رئیس‌جمهور خاویر میلِی مطرح شد. با این حال، تا مارس 2025، این طرح هنوز به‌طور کامل اجرا نشده و پزو همچنان ارز رسمی باقی مانده است. کارشناسان معتقدند که بدون کاهش تورم و بازسازی اعتماد عمومی، هرگونه تغییر در سیستم پولی موقت خواهد بود.

تحلیل اقتصادی و آینده پزو

تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که آینده واحد پول آرژانتین به عوامل متعددی بستگی دارد. از یک سو، کاهش تورم و اصلاحات ساختاری در سیستم مالی می‌تواند به تثبیت پزو کمک کند. از سوی دیگر، بدهی خارجی هنگفت (بیش از 400 میلیارد دلار) و وابستگی به صادرات کشاورزی، اقتصاد آرژانتین را شکننده نگه داشته است. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که رشد اقتصادی آرژانتین در سال 2025 حدود 2 درصد خواهد بود، اما این رشد برای جبران دهه‌ها سوءمدیریت کافی نیست.

در مقایسه با سایر کشورهای منطقه، آرژانتین از نظر شاخص‌های اقتصادی مانند تورم و ثبات ارزی در جایگاه ضعیف‌تری قرار دارد. به‌عنوان مثال، پزو شیلی و رئال برزیل از ثبات بیشتری برخوردارند، در حالی که پزو آرژانتین به نمادی از بی‌ثباتی تبدیل شده است.

منبع: ابرار صنعتی