انتخاب صحیح نوع لبه در قالب فلزی بتن به‌صورت مستقیم بر پایداری قالب در برابر فشار جانبی بتن تازه، سرعت مونتاژ، کیفیت سطح بتن، دوام محصول در بتن‌ریزی‌های مکرر، ایمنی کار، هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات و… اثر می‌گذارد. در بازار ایران دو نوع رایج در قالب فلزی دیده می‌شود؛ پنل با لبه خم یا پرسی و پنل با لبه جوشی. اما تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی چیست؟
در این مطلب این دو سیستم را از نظر طراحی، ساخت، اجرا، نگهداری و صرفه اقتصادی مقایسه می‌کنیم تا در نهایت بتوانید برای خرید بهترین تصمیم را بگیرید.
بررسی قالب فلزی لبه خم یا قالب بتن پرسی
در قالب بتن لبه خم ورق رویه که معمولا ST37 با ضخامت ۳ تا ۴ میلی‌متر است، به‌کمک گیوتین و خم‌کاری دقیق به شکل قالب‌های لبه‌دار در می‌آید. نتیجه، لبه‌ای یکپارچه است که بدون درز جوشی، یک دیواره مستحکم تشکیل می‌دهد. در قالب‌های بتن باکیفیت، بعد از خم‌کاری، حمایتگرهای طولی و عرضی (مثل تسمه یا نوار تقویتی) به پشت ورق رویه جوش می‌شوند؛ اما در نهایت خود لبه قالب بتن محصول خم‌کاری است.
معرفی قالب لبه جوشی
در این دسته قالب فلزی، بخش‌های محیطی ورق رویه با استفاده از قطعات فولادی قاب‌بندی می‌شود. این بخش‌ها در چهار طرف به ورق رویه جوشکاری می‌گردد و یک فریم یا چهارچوب جوشی به دور صفحه تشکیل می‌شود. کیفیت، یکنواختی و پیوستگی جوش‌ها، کنترل تابیدگی ناشی از حرارت و دقت زاویه و گونیابودن کناره‌ها در قالب فلزی جوشی مهم است.
تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی چیست؟
برای مقایسه این دو محصول و درک تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی، باید این دو دسته قالب بتن را از چند جهت مورد بررسی قرار داد. در ادامه این موارد را دقیق‌تر بیان می‌کنیم.
تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی از نظر دوام
مسیر انتقال بار در قالب‌بندی‌هایی که به صورت عمودی اجرا می‌شوند، به فشار جانبی بتن تازه وابسته است. مقدار این فشار به عواملی مثل حجم بتن‌ریزی، دمای بتن، اسلامپ و افزودنی‌های آن بستگی دارد. با افزایش ارتفاع سیستم قالب‌بندی، مقدار فشار بیشتری هم به قالب اعمال می‌شود. بنابراین نوع لبه نقش مستقیمی در حفظ پایداری ساختار قالب و عدم بازشدگی درزها دارد.
در لبه خم به‌دلیل یکپارچگی ساختار قالب، به دوام اتصالات در بتن‌ریزی‌های مکرر و پرفشار کمک می‌کند. اما پایداری لبه جوشی به کیفیت و پیوستگی جوش وابسته است. اگر جوش‌ها پیوسته و استاندارد باشند (نفوذ کافی و بدون تخلخل)، دوام چهارچوب و قاب ایجادشده بسیار خوب خواهد بود. اما جوش منقطع یا کیفیت پایین جوش می‌تواند سبب کاهش دوام لبه قالب و تمرکز تنش در بخش‌های جوش‌خورده شود.
مسئله بعد، تابیدگی قالب است. در لبه خم، حرارت‌دهی به قطعه در مرحله شکل‌دهی نسبت به جوشکاری کمتر است. بنابراین تابیدگی ناشی از حرارت در خود لبه کمتر دیده می‌شود. بااین‌حال خم‌کاری نادرست می‌تواند باعث ایجاد موج یا کاهش ضخامت در خط خم شود که روی دوما و کیفیت لبه اثر می‌گذارد.
در لبه جوشی، حرارت ورودی زیاد است و اگر در فرایند جوشکاری ثبات دو بخش بدنه و لبه قالب کنترل نشود، تابیدگی، موج‌دار شدن ورق رویه یا خارج‌شدن از گونیا و بهم‌خوردگی زاویه خم رخ می‌دهد.
نکته بعد، تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی از نظر تحمل ضربه است. لبه خم به‌دلیل پیوستگی ساختار بدنه و لبه‌ها، در برابر ضربه‌های احتمالی، پرت‌کردن قالب یا برخورد با سایر تجهیزات و ادوات کمی مقاوم‌تر است و جداشدگی یا آسیب به لبه کمتر رخ می‌دهد. اما در قالب بتن لبه جوشی، در صورت ضربه موضعی ممکن است ترک یا کنده‌شدن نقطه‌ای در بخش‌های جوش‌خورده ایجاد کند. البته در فرایند تولید و با انجام جوشکاری پیوسته و استاندارد، این مشکل تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی از نظر تحمل فشار بتن
در دیوارها و ستون‌های بلند و بیش از 2 متر با حجم بتن‌ریزی زیاد یا اسلامپ‌های بالا، لبه قالب بتن باید سختی و پیوستگی خوبی داشته باشد تا بازشدگی در شیار و درز قالب رخ ندهد. هر دو دسته قالب فلزی لبه خم و جوشی، اگر استاندارد ساخته شوند، برای چنین پروژه‌هایی مناسب هستند؛ اما لبه خم به دلیل پیوستگی دو بخش بدنه و لبه قالب مقاوم‌تر است.
ولی در ارتفاع و فشار متوسط رو به پایین، هر دو نوع قالب بتن عملکرد مشابهی دارند. در این موارد، برای انتخاب قالب بتن می‌توان سراغ ملاک‌های دیگر مثل قیمت قالب فلزی بتن رفت تا در نهایت، بهترین خرید انجام شود.
تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی از نظر سازگاری با اتصالات قالب‌بندی
در قالب‌بندی‌های رایج، پین و گوه برای اتصال پنل‌ها استفاده می‌شود. لبه‌ای که سطح اتکای صاف‌تر و ضخامت استانداردی داشته باشد، به قفل‌شدن محکم‌تر و نشت کمتر ملات را کمک می‌کند.
لبه خم به‌دلیل یکپارچگی و سطح نسبتا صاف خود با گوه و پین به‌خوبی چفت می‌شود؛ البته اگر شعاع خم بیش‌ازحد باشد یا خط خم موج داشته باشد، جای گوه‌ها ممکن است کمی دچار مشکل شود. اما در قالب لبه جوشی اگر تختی لبه و یکنواختی ضخامت حفظ شود، برای گوه بسیار مناسب است. البته که اشکل در فرایند تولید مثل تابیدگی یا موج می‌تواند نصب اتصالات را کند و نشتی ملات را افزایش دهد.
تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی از نظر تعمیرپذیری و نگهداری
قالب بتن لبه خم استاندارد و باکیفیتی که به درستی نگهداری شود، در پروژه‌های بیشتر و برای چرخه‌های بتن‌ریزی متعدد قابل‌استفاده است. لبه خم این نوع قالب فلزی در برابر شکستن مقاوم‌تر است. اگر هم این قالب‌ها دچار شکستی شوند، تعمیر آن به کمک جوشکاری امکان‌پذیر است.
در مقابل، مزیت بزرگ قالب فلزی لبه جوشی تعمیرپذیری ساده آن است. هر نقطه از قاب جوشی که آسیب دید، قابل بریدن و تعویض است. در پروژه‌هایی که قالب بتن تحت فشار سنگین و ضربه مکرر قرار می‌گیرد، قالب لبه جوشی از نظر تعمیر و صرفه اقتصادی ارجحیت دارد.
تحلیل نهایی؛ قالب بتن لبه خم و لبه جوشی، کدام را بخریم؟
اگر بخواهیم تفاوت قالب بتن لبه خم و لبه جوشی را جمع‌بندی کنیم، به این نتایج می‌رسیم:
- قالب بتن لبه خم دوام بیشتری دارد؛ اما قالب فلزی لبه جوشی تعمیرپذیری بهتری دارد.
- کیفیت سازه بتنی نهایی با استفاده از قالب لبه خم و لبه جوشی تا حد زیادی مشابه است؛ البته به شرط اینکه قالب‌ها با کیفیت بالا ساخته شده باشند و در زمان استفاد عیب و نقصی نداشته باشند.
- قالب لبه خم برای بتن‌ریزی‌های مکرر یا پرفشار عملکرد بهتری دارد.
در نهایت، اگر شرایط پروژه شما طوری است که می‌توانید از هر دو دسته قالب فلزی لبه خم یا جوشی استفاده کنید، سعی کنید محصولی را بخرید که در عین کیفیت، از قیمت مناسب‌تری برخوردار است. شما می‌توانید انواع قالب فلزی ساختمانی را از شرکت صنعت یدک آذربایجان خریداری کنید. برای دریافت قیمت محصولات، کسب اطلاعات بیشتر و خرید قالب بتن صباغی با شماره 09149146011 تماس بگیرید یا به سایت این مجموعه به نشانی sanatyadakazarbaijan.com مراجعه کنید.
