سندبلاستینگ عملی است که در آن ذرات جامد مواد ساینده (مانند شن) با فشار به سطح سخت پرتاب می‌شوند تا آن را صاف یا زبر کنند، رنگ را حذف کنند یا ویژگی‌های سطحی آن را تغییر دهند. یک دستگاه سندبلاستر از فشار بالا برای شتاب دادن به ذرات خشک سیلیکا استفاده می‌کند تا با سرعت کافی فلزات و سایر مواد را در سطح میکروسکوپی فرسایش دهد.
ایده سندبلاستینگ به سال 1870 بازمی‌گردد، زمانی که بنجامین تیلگمن، مخترع آمریکایی، این روش را ابداع کرد. او در حین مشاهده فرسایش شیشه توسط باد و شن در بیابان، به فکر استفاده کنترل‌شده از این پدیده افتاد و اولین دستگاه سندبلاست را اختراع کرد. این اختراع ابتدا برای تمیزکاری ابزارآلات صنعتی به کار رفت و بعدها در صنایع کشتی‌سازی و خودروسازی گسترش یافت. امروزه، سندبلاستینگ با تجهیزات پیشرفته‌تر و مواد ساینده متنوع‌تر انجام می‌شود.
سندبلاستینگ معمولاً برای تمیز کردن و آماده‌سازی سطوح استفاده می‌شود، اما همچنین می‌تواند برای حذف رنگ یا ایجاد جلوه‌های تزئینی روی ساختمان‌ها، تابلوها، قایق‌ها و غیره به کار رود.
فرآیند سندبلاستینگ
روش‌ها و ابزارهای مختلفی تحت عنوان سندبلاستینگ وجود دارند:
اولین و مهم‌ترین روش، بلاستینگ ساینده است. این روش شامل پرتاب جریانی از مواد ساینده از طریق هوای فشرده به سطحی برای صاف کردن، زبر کردن یا تغییر آن است. یکی از رایج‌ترین جایگزین‌های سندبلاستینگ، بلاستینگ با مهره‌های شیشه‌ای یا بلاستینگ گریت است. این روش از جریانی از مهره‌های شیشه‌ای بسیار کوچک استفاده می‌کند که توسط هوای فشرده پرتاب می‌شوند. این مهره‌ها با سرعت بالا به سطح برخورد می‌کنند و آن را تمیز می‌کنند، کثیفی و مواد ناخواسته را حذف می‌کنند. بلاستینگ با مهره‌های شیشه‌ای معمولاً برای کارهای تولیدی استفاده می‌شود و به همین دلیل مهره‌های شیشه‌ای بازیافت می‌شوند.
کاربردها و استفاده‌های سندبلاستینگ
سندبلاستینگ همچنین در آماده‌سازی سطوح قبل از رنگ‌آمیزی استفاده می‌شود – مانند حذف رنگ قدیمی یا زنگ‌زدگی – یا برای زبر کردن سطح صاف، مانند بتن، تا اسپری‌ها یا رولرها بتوانند چسبندگی بهتری داشته باشند. در این مورد، بخش پایینی شیء که کمتر قابل‌مشاهده است، می‌تواند با ذرات ساینده بزرگ “زبربلاست” شود تا پایه‌ای برای رنگ یا پوشش جدید فراهم کند.
سندبلاستینگ اغلب به‌عنوان یک شکل هنری برای حذف گرافیتی به کار می‌رود. از آنجا که سندبلاستینگ هم مواد را حذف می‌کند و هم یک پایان منحصربه‌فرد به سطوح می‌بخشد، می‌توان با استفاده از شابلون‌ها برای هدایت بلاستینگ، جزئیات ظریف یا طرح‌های پیچیده را به این روش ایجاد کرد.
سندبلاستینگ یک فرآیند تمیزکاری است که در آن شن یا gravel با سرعت بالا برای درمان سطح پرتاب می‌شود. هر ماده‌ای که پتانسیل تغییر سطح یک شیء را داشته باشد می‌تواند به‌صورت فراصوت به آن پرتاب شود، اما شن – که هم گرد و هم سخت است – به‌ویژه برای بلاستینگ سریع مناطق بزرگ مناسب است.
سندبلاستینگ چیست؟
سندبلاستینگ (Sandblasting) یا به عبارتی “پاشش ساینده”، یکی از روش‌های پرکاربرد در صنایع مختلف برای تمیزکاری، آماده‌سازی سطوح و حتی حکاکی است. این تکنیک که از اواخر قرن نوزدهم میلادی رواج یافت، با استفاده از مواد ساینده تحت فشار بالا، سطوح را از آلودگی‌ها، زنگ‌زدگی یا پوشش‌های قدیمی پاک می‌کند. در این مقاله، به تعریف سندبلاستینگ، تاریخچه، اصول کار، انواع و کاربردهای آن می‌پردازیم و از منابع معتبر خارجی برای ارائه اطلاعات دقیق استفاده می‌کنیم.
سندبلاستینگ فرآیندی است که در آن ذرات ساینده (مانند شن، ماسه، یا مواد مصنوعی) با فشار زیاد توسط هوا یا آب به سطح مورد نظر پاشیده می‌شوند تا آن را تمیز، صاف یا آماده برای پوشش‌دهی کنند. این روش به دلیل کارایی بالا و انعطاف‌پذیری در انواع سطوح فلزی، چوبی و بتنی، به یکی از تکنیک‌های اصلی در صنایع تبدیل شده است. هدف اصلی سندبلاستینگ می‌تواند حذف زنگ، رنگ قدیمی، یا ایجاد بافت خاصی روی سطح باشد.
اصول کار سندبلاستینگ
سندبلاستینگ بر پایه پاشش مواد ساینده با سرعت بالا به سطح کار می‌کند. این فرآیند معمولاً با استفاده از یک کمپرسور هوا یا سیستم پاشش آب انجام می‌شود که ذرات ساینده را از طریق نازل به سمت هدف هدایت می‌کند. به گفته کتاب “Industrial Cleaning Technology” نوشته جوزف هریسون، انتخاب نوع ماده ساینده (مانند ماسه سیلیس، گارنت، یا مهره‌های شیشه‌ای) و فشار پاشش، به جنس سطح و هدف پروژه بستگی دارد. برای مثال، مهره‌های شیشه‌ای برای سطوح حساس‌تر و ماسه برای فلزات زنگ‌زده مناسب‌تر است.
انواع سندبلاستینگ
سندبلاستینگ بر اساس روش اجرا و مواد مورد استفاده به چند دسته تقسیم می‌شود:
- سندبلاست خشک: رایج‌ترین نوع که از هوای فشرده و مواد ساینده خشک استفاده می‌کند. این روش برای تمیزکاری فلزات و بتن ایده‌آل است.
- سندبلاست مرطوب (Wet Blasting): در این روش، آب با مواد ساینده مخلوط می‌شود تا گرد و غبار کاهش یابد و برای محیط‌های حساس به آلودگی مناسب است.
- بلاست با یخ خشک: از دی‌اکسید کربن جامد استفاده می‌کند که پس از برخورد با سطح تبخیر می‌شود و هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارد.
- میکروبلاستینگ: نسخه ظریف‌تر سندبلاستینگ که برای حکاکی یا تمیزکاری قطعات کوچک و حساس به کار می‌رود.
تکنیک‌ها و روش‌های بلاستینگ
سندبلاسترها در تنظیمات مختلفی استفاده می‌شوند، اما هنگام استفاده از این ماشین‌ها باید چند احتیاط رعایت شود. در هر موردی که اشیاء سخت یا نامنظم ممکن است به دلیل سرعت بالای این تجهیزات به پرواز درآیند، باید از محافظت کافی برای محافظت از اپراتورها در برابر زخم‌های ناشی از برخورد استفاده شود. کلاه ایمنی پددار برای بلاستینگ باز که در آن مواد ممکن است به پرواز درآیند ضروری است. برای فضاهای بسته، عینک و ماسک تنفسی باید استفاده شود تا چشم‌ها و ریه‌ها را از ذرات خطرناک یا مواد شیمیایی که ممکن است با این نواحی بدن تماس پیدا کنند محافظت کند. خطوط داده باز (یا تحت فشار) هنگام استفاده از مواد برش ساینده مانند شیشه ضروری است تا جرقه‌ها یا گرمای زیاد کنترل شود.
محوطه بلاستینگ باید دارای یک ساختار محافظ باشد که می‌تواند برای جایگزینی مواد مصرف‌شده یا مهار مواد خطرناک در صورت انفجار استفاده شود. سندبلاستینگ به مناطق بزرگ در پروژه‌های بزرگ محدود نمی‌شود. در اینجا برخی از کاربردهای سندبلاسترها آورده شده است:
- حذف زنگ و خوردگی از فلز
- ایجاد پایه برای رنگ یا پوشش‌های دیگر روی بتن یا چوب
- حذف کپک
- تمیز کردن آسیب‌های ناشی از آتش
- حکاکی سطوح بتنی برای ایجاد جلوه تزئینی
تکنیک‌ها و نکات سندبلاستینگ
قبل از شروع سندبلاستینگ، مطمئن شوید که ماده بلاستینگ آزادانه جریان ندارد. مواد ریز را می‌توان با گرم کردن در فر به مدت حداکثر یک ساعت شل کرد. این گرما نه‌تنها به آزاد شدن مواد از چرخ بلاست کمک می‌کند، بلکه از گرفتگی نازل‌ها جلوگیری کرده و کار با آن را آسان‌تر می‌کند.
تجهیزات سندبلاستینگ
دستگاه سندبلاستینگ بدون گرد و غبار، انتخاب اصلی شما برای سندبلاستر است. این دستگاه برای حذف رنگ، تمیز کردن ابزارهای زنگ‌زده، بازسازی سطوح فلزی و کار با پلاستیک‌ها ایده‌آل است. این ماشین سرعت بهینه را برای فرآیند سندبلاستینگ شما فراهم می‌کند.
سندبلاستر جریانی قدرتمند از شن ایجاد می‌کند تا کثیفی را حذف کرده و روغن را بدون باقی گذاشتن هیچ‌گونه زباله یا گرد و غبار شل کند. این دستگاه برای تمیز کردن سطوح بزرگ که سندبلاسترهای سنتی نمی‌توانند به آن‌ها دسترسی پیدا کنند عالی است. به‌طور کلی، این اسپری رنگ برای سریع، آسان و کارآمد کردن رنگ‌آمیزی طراحی شده است. اگر پروژه بزرگی در پیش دارید که نیاز به اعمال چندین لایه رنگ در یک مرحله دارد، این دستگاه برای شما مناسب است. علاوه بر این، دستگاه سندبلاستینگ بدون گرد و غبار آسان برای استفاده، بسیار کارآمد و دارای تحرک عالی است.
نازل‌های سندبلاستینگ
هنگام استفاده از نازل بلاست، مهم است که مطمئن شوید نوک آن با سرعت بالا می‌چرخد. این امکان را فراهم می‌کند که مواد از شلنگ دستگاه به بیرون پرتاب شده و روی سطوح اعمال شود. انواع مختلفی از نازل‌ها وجود دارند، مانند:
- مستقیم (برای بلاستینگ خشن یا سنگین)
- مخروطی (برای بلاستینگ صاف، مات یا نهایی)
- الماسی (برای عملکرد بالا و کارایی)
- شیاردار (برای فشار کم و تمیز کردن ملایم مواد نرم مانند چوب و پارچه)
- شیارهای تقویت‌شده (برای کاربردهای سنگین مانند حذف رنگ از دیوارهای بتنی)
کدام اندازه نازل بلاست را نیاز دارم؟
برای کشف مؤثرترین نازل برای خود، اطلاعات زیر را تعیین کنید:
- حجم هوایی که کمپرسور شما می‌تواند در دقیقه تأمین کند (CFM)
- فشار نازل موردنظر (PSI) که می‌خواهید برای بلاستینگ مؤثر حفظ کنید – معمولاً ۱۰۰ PSI است
به خاطر داشته باشید که هرچه تأمین هوای فشرده شما بیشتر باشد، شلنگ بلاست و نازل بزرگ‌تری می‌توانید استفاده کنید.
انواع اضافی تجهیزات سندبلاستینگ
وقتی صحبت از گزینه‌ها می‌شود، راه‌های مختلفی برای انجام سندبلاستینگ وجود دارد. تنوع زیادی در تجهیزات قابل انتخاب وجود دارد. به عنوان مثال:
- اتاق‌های بلاستینگ
- اتاق‌های بلاستینگ ساینده
- کابینت‌های بلاست
- بلاسترهای یخ خشک
- ماشین‌های پینینگ
تریلرهای همه‌کاره افزودنی عالی برای کسب‌وکار سیار سندبلاستینگ شما هستند. همچنین یک مخزن آب (که به شما امکان بلاستینگ مرطوب را در صورت عدم دسترسی به منبع آب می‌دهد) و کمپرسور هوا، مخزن بلاست (ظرف تحت فشار)، سیستم‌های خشک‌کننده و خنک‌کننده هوا دریافت می‌کنید. در صورتی که سوالی در خصوص سندبلاستینگ برای شما پیش آمد، با ما در ابرار صنعتی در میان بگذارید.
منبع: ابرار صنعتی
